Wat is beelddenken en waarom is het belangrijk om dit te herkennen?

Inleiding

Sommige kinderen leren op een manier die niet in een schoolboek past. Ze denken in beelden, verhalen en verbanden — niet in losse woorden of regels. Waar de één makkelijk regels onthoudt, ziet een beelddenker een filmpje in zijn hoofd. Dit verschil in informatieverwerking verklaart vaak waarom slimme kinderen tóch vastlopen op school.

Voorbeeld uit de praktijk

Sophie van acht jaar kan haar tafels niet opdreunen, maar weet wel feilloos hoeveel koekjes iedereen krijgt als er 24 koekjes zijn en 6 kinderen. Ze “ziet” de verdeling voor zich. In de klas wordt haar snelle hoofd echter niet begrepen: “Ze moet beter oefenen”, zegt de juf. Maar Sophie denkt niet in rijtjes — zij denkt in beelden.

Centrale vraag

Wat is beelddenken precies en waarom is het belangrijk dat ouders en leerkrachten dit herkennen?

Hoofdstuk 1: Definitie en achtergrond

Beelddenken is een manier van informatieverwerking waarbij iemand denkt in concrete, vaak snelle en visuele beelden in plaats van in woorden of klanken.

De term werd internationaal bekend door het werk van Linda K. Silverman, psycholoog en auteur van Upside-Down Brilliance (in het Nederlands: Een onverwachts inzicht). Silverman beschrijft beelddenken als een visueel-ruimtelijke leerstijl die sterk verschilt van de talige, lineaire manier van leren waarop het onderwijssysteem is gebaseerd.

Linda Verlee Williams droeg vanuit haar werk bij aan het inzicht in de rol van de linker- en rechterhersenhelft in leerprocessen.

Definitie volgens Silverman (2002):
“Beelddenken is denken in snelle, meerdimensionale beelden in plaats van woorden. Het is intuïtief, associatief en non-lineair.”

Dit verklaart waarom beelddenkers vaak sneller verbanden leggen, maar juist vastlopen bij automatiseren, spelling en top-down instructie.

Hoofdstuk 2: Signalen en herkenning

Veel beelddenkers laten patronen zien die ouders en scholen vaak niet direct herkennen.
Kenmerkende signalen zijn onder andere:

• Slim, maar onderpresteert op school.
• Sterk in verbanden leggen, maar moeite met rijtjes leren.
• Lijkt vergeetachtig bij auditieve instructie.
• Kijkt dromerig uit het raam, maar is juist intensief aan het denken.
• Begrijpt moeilijke concepten, maar struikelt over basisvaardigheden.
• Denkt in verhalen, situaties of ‘plaatjes in het hoofd’.

Hoofdstuk 3: Wat er gebeurt in het brein

De rechterhersenhelft speelt een dominante rol bij beelddenken: deze verwerkt informatie in beelden, patronen en samenhang.
Het schoolsysteem is vooral gericht op de linkerhersenhelft: taal, volgorde en analytisch denken.
Kinderen met een dominante rechterhersenhelft moeten dus een vertaalslag maken om mee te kunnen komen — en dat kost veel energie.

Daarom is vroege herkenning cruciaal om leerproblemen te voorkomen.

Hoofdstuk 4: Praktische tips voor ouders

• Vraag je kind hoe het “ziet” wat er wordt uitgelegd en gebruik beelden of tekeningen.
• Werk met mindmaps, kleurcodes en schema’s in plaats van lange teksten.
• Laat je kind hardop uitleggen wat het voor zich ziet.
• Gebruik leermiddelen die visueel zijn opgebouwd, bijvoorbeeld bij rekenen of klokkijken.
• Geef ruimte voor creativiteit. Dit is geen afleiding, maar hun manier van verwerken.

Hoofdstuk 5: Wat nu? (verdieping)

Als je deze signalen herkent bij je kind, kan het zinvol zijn om verder te verdiepen:

• Lees meer in de kennisbank over dominante rechterhersenhelft.
• Volg de mini-cursus Beelddenken voor praktische handvatten.
• Bekijk het aanbod van leermiddelen die speciaal voor beelddenkers ontwikkeld zijn.
• Bespreek je observaties met de leerkracht en zoek samen naar passende ondersteuning.

Samenvatting en vervolg

Beelddenken is een manier van informatieverwerking die niet altijd past bij traditioneel onderwijs.
Vroege herkenning voorkomt frustratie, faalangst en leerproblemen. Door onderwijs en thuis leren beter af te stemmen op deze manier van denken, kan een kind floreren.

Meer lezen? Download de gratis gids “10 oorzaken van leerproblemen” of bekijk de mini-cursus Beelddenken voor praktische tips.